- تحقيق درباره جايگاه زن در عصر جاهليت و جامعه امروزي
فهرست مطالب
جايگاه زن در عصر جاهليت
1- وضعيت زن و خانواده در عصر جاهلي
اكنون به اجمال اوضاع زن و خانواده در عصر جاهلي را توصيف ميكنيم.
الف) جايگاه و شأن زن در جاهليت
ب) ظلمهاي اجتماعي به زنان
ج) ازدواج و طلاق در جاهليت
د) فساد اخلاقي در جاهليت
2- وضعيت اجتماعي زن در عصر جاهلي
جايگاه زن در جامعه امروزي
منابع:جايگاه زن در عصر جاهليت
1- وضعيت زن و خانواده در عصر جاهلي
خانواده اساسيترين و كهنترين ركن جوامع بشري و حد فاصل بين فرد و جامعه است كه گذشته از نقش استمرار نسلها، آموزش و پرورش، تربيت، تكامل و سعادت افراد جامعه را به عهده داشته و سرنوشت آنان را رقم ميزند. صاحب نظران، تعريفهاي گوناگوني از خانواده بيان كردهاند كه هر تعريف به يكي از ابعاد خانواده اشاره دارد. در يك تعريف ميتوان خانواده را از عموميترين سازمانهاي اجتماعي دانست كه بر اساس ازدواج يك مرد و دست كم يك زن شكل ميگيرد و در آن مناسبات خوني يا اسناد يافته (پذيرش فرزند) به چشم ميخورد و كاركردهاي گوناگون شخصي، جسماني، اقتصادي، تربيتي و جز اينها را بر عهده دارد.
در حقيقت، خانواده واحد بنيادين جامعه و كانون اصلي رشد و تعالي انسان است. بيشك، زن يكي از مؤثرترين اعضاي خانواده است كه بيشترين سهم اداره داخلي اين واحد اجتماعي به عهده اوست. ميتوان گفت كه زنان در تربيت و تكامل آحاد اجتماع، اساسيترين نقش را ايفا ميكنند.
بررسي جايگاه زن و خانواده در جامعه صدر اسلام و مطالعه اصلاحات پيامبر اكرم(ص) در اين زمينه ميتواند افق روشنتري را براي جويندگان حقيقت آشكار سازد.
در اين بخش به بررسي وضعيت زن و خانواده در عصر جاهلي خواهيم پرداخت تا زمينه براي درك اصلاحات نبوي در موضوع زن فراهم آيد.
اخبار عصر جاهلي، بيشتر در قالب اشعار و برخي از گزارشهاي پراكنده و ضمن آياتي از قرآن كريم به ما رسيده است. شايد با استفاده از منابع موجود به سختي بتوان تصويري دقيق و سخني قاطع از ابعاد مختلف جامعه جاهلي، از جمله شئون مختلف زن و خانواده ارائه كرد، به ويژه اينكه توجه نويسندگان و مورخان اسلامي بيشتر به ثبت تحولات و مسائل سياسي جامعه و نقل اخبار پادشاهان و حكمرانان و نخبگان بوده تا حفظ اخبار اجتماعي و گزارش از زندگي عمومي مردم. اما همين اخبار پراكنده و گزارشهاي اندك، سرمايه ارزشمندي براي ترسيم وضعيت زن و خانواده در عصر جاهلي است، به خصوص كه آيات قرآن كريم براي توصيف آن دوران، معياري قطعي است.
با مطالعة آثار انديشمندان و صاحبنظران در تاريخ جاهليت، درباره اوضاع زن و خانواده، به دو رويكرد ميرسيم. گروهي معتقدند كه زن در عصر جاهلي، جايگاه ممتازي داشت، با آزادي و شرافت زندگي ميكرد و با استقلال رأي و اراده، نقش فعال و تأثيرگذاري در خانواده و جامعه ايفا ميكرد و ـ برخلاف آنچه پنداشته ميشود اوضاع او روشن و مناسب بود.2 بازگشت نسب برخي از قبائل به زنان، شهرت بسياري از بزرگان و مشاهير عرب با نام مادرانشان، مشاوره با زنان در امور جنگي و پذيرش امان دادن زنان به جنگجويان دشمن، از دلايل عمده اين رويكرد است البته شايد رمز انتساب فرزندان به مادران، شيوع ازدواجهاي اشتراكي و وجود زنهاي چند شوهر باشد نه احترام و پاسداشت زنان. شواهد ديگر هم وقايع اتفاقي و كمنظيرند كه نميتواند ملاك صدور چنين حكم كلي در مورد جايگاه زن در عصر جاهلي شود.
گروه ديگر كه شمارشان بيشتر است، با استفاده از اخبار تاريخيِ متعدد، گزارش تاريك و اسفباري از اوضاع زن و خانواده در عصر جاهلي ارائه ميدهند. كراهت از دختران و زنده به گور كردن آنها، انواع ازدواجهاي ظالمانه، عدم حق انتخاب در ازدواج، محروميت از ارث و به ارث رفتن زن مانند ديگر كالاها، نمونهاي از شواهد اين گروه است كه در آينده، بيشتر به آن ميپردازيم.
به نظر ميرسد آيات قرآن كريم رويكرد دوم را تأييد ميكند. در اين آيات يا به طور مستقيم اوضاع نابسامان زن در جاهليت بيان شده و يا ضمن بيان برخي از احكام، به اين وضعيت آشفته اشاره شده است. در اين فصل به طور مكرر از اين آيات بهره ميبريم.
اكنون به اجمال اوضاع زن و خانواده در عصر جاهلي را توصيف ميكنيم.
الف) جايگاه و شأن زن در جاهليت
مرد در جاهليت، صاحب اختيار خانواده و به تعبيري گوياتر، مالك خانواده بود و بر زن و فرزندان حق حيات داشت. در جاهليت، زن در رديف ساير انسانها قلمداد
- سه شنبه ۲۸ آذر ۹۶ | ۲۳:۱۳
- ۴۴ بازديد
- ۰ نظر